İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Kur'an Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi'nin (KURAMER) düzenlediği Beklenen Kurtarıcı İnancı Sempozyumu, 22 Ekim 2016 tarihinde İSAM'da gerçekleştirildi.
Oldukça yoğun bir katılım ve ilgi ile başlayan sempozyumda, günboyu sunulan bildirilerin ışığında "Beklenen Kurtarıcı" (Mehdi) olgusu teolojik, tarihî, toplumsal pek çok yönden masaya yatırıldı.
Program, Prof. Dr. Ahmet Yaşar Ocak'ın konuyu tarihî açıdan ele aldığı açılış konferansıyla başladı. Mehdiyyet inancını 'İslam Tarihinin mitolojik kültürün'ün odağına yerleştiren Ocak bu inancı mezkur kültürden kaynaklanan sosyo-politik problem olarak kodladı. Tarihi-toplumsal hareketler (Selçuklu ve Osmanlı'daki Mehdici hareketler) üzerinden konuşmasını somutlaştıran Ocak, bu hareketlere katılan ve yönlendirenlerin tasnif ve analizini de gerçekleştirdikten sonra Mehdici hareketlerin yarattığı sonuçlara temas ederek konuşmasını tamamladı. Ona göre bu hareketlerin sonucunda Yeni bir Teoloji,Yeni bir Sanal Tarih İcadı ve Bilinci, Yeni bir Dünya Görüşü ve nihayet Toplumsal ve İdeolojik Ayrışma vukua gelmekte ve belirleyici olmaktadır.
Açılış Konferansının ardından geçilen ilk panelde meselenin "Dinî Arka Planı" masaya yatırılarak gerek İslam öncesi dinî arka planı gerekse bu inancın siyasî-dinî ideoloji olarak ortaya çıkışı ele alındı. Prof. Dr. M. Emin Özafşar'ın oturum başkanlığını gerçekleştirdiği bu oturumda ilk konuşmacı Prof. Dr. Ömer Faruk Harman daha çok Yahudilik ve Hristiyanlık bağlamında bu inancın çeşitli boyutlarını dikkatlere sundu ve zaaflarına temas etti. Devamında Yrd. Doç Dr. Nihal Şahin Utku, 'beklenen kurtarıcı inancı'nın hazırlık safhalarına değindikten sonra çeşitli tarihî örneklendirmeler yaptı. Bilhassa Abbasi devlet tecrübesi çerçevesinde konuyu örneklendirmesi ve geçmişteki çeşitli Mesiyanik hareketlerin sonraki tarihsel sürece ilham veren boyutuna vurgu yapması öne çıkan bir hususiyet oldu. Nihayet ilk panelin son konuşmacısı olan Prof. Dr. Cemil Hakyemez "Şia'da Beklenen Kurtarıcı İnancı" başlıklı tebliğiyle Şii dünyanın dününü ve bugününü Mesih/Mehdi telakkisi etrafında ele aldı.
Programın ilk kısmı henüz tamamlanmadan teşrif eden Diyanet İşleri Başkanı Sayın Prof. Dr. Mehmet Görmez de oturumların sonunda söz alarak konuyla ilgili düşüncelerini dile getirdi ve önemli katkılar sundu.
Verilen aranın ardından, öğleden sonraki ikinci panelde Prof. Dr. Bünyamin Erul'un başkanlığında tarihî süreç açısından konu tahlil edildi. Bu çerçevede ilk konuşmacı Prof. Dr. Ahmet Yücel, beklenen kurtarıcı inancını hadis literatürü açısından değerlendirdi, oldukça önemli izah ve eleştiriler getirdi. Bilhassa Mehdi/Mesih rivayetleri bağlamında "mütevatir" kavramına getirdiği tanım konuşmanın en dikkat çekici kısımlarından biri oldu. Buna göre hadisçilerin mütevatir kavramına yükledikleri anlamın yeniden düşünülmesi gereği vurgulanmış oldu. Ardından Prof. Dr. Yusuf Şevki Yavuz "Beklenen Kurtarıcı İnancının İslam Akaidine Giriş Serüveni"ne temas ederek bu inancın dünden bugüne izini ve rotasını etraflı bir biçimde çizmeye çalıştı. Bu oturumun son konuçmacısı olan Yrd. Doç. Dr. Özkan Öztürk ise "Tasavvuf Kültüründe Beklenen Kurtarıcı İnancı"na Tasavvuf literatürünün kavramlarıyla temas ederek konuya farklı bir pencere açtı.
Son panelde, sempozyumun ana teması etrafında genel bir değerlendirilme yapıldı ve sözkonusu inancın güncel yansımaları ele alındı. Dr. Necdet Subaşı'nın yönetiminde başlayan panelde Yrd. Doç. Dr. Sevde Düzgüner konuya daha sosyo-psikolojik bir yönden yaklaşarak "Dinî Gruplara Yönelmenin Ardındaki Psiko-Sosyal Nedenler"i irdeledi ve programa zengin bir katkı sundu. Prof. Dr. Sönmez Kutlu ise bir sonraki konuşmacı olarak "Beklenen Kurtarıcı İnancına Dayalı Siyasî ve Dinî Hareketlere Genel Bir Bakış" yaparak dinamik ve konuya dair zihinleri bir merkezde toplamaya imkan verecek bir sunum gerçekleştirdi. Nihayet Prof. Dr. Mustafa Öztürk mezkur inancın günümüze yansımalarını aktüel bir perspektiften değerlendiren konuşmasıyla program tamamlandı.
Başlangıcından son oturumuna kadar artan bir katılım ve ilginin gözlendiği program, her oturumun sonunda gerçekleşen serbest müzakere ve soru-cevap kısmıyla oldukça dinamik bir akış ile tamamlandı. Kapanış konuşmasını gerçekleştiren Prof. Dr. Ali Bardakoğlu, konuşmacı ve katılımcılara teşekkür ettikten sonra KURAMER olarak bir fikri mümkün olan her veçheden tartışmaya imkan veren bir platform olduklarını vurgulayarak sempozyum tebliğ ve konuşmalarının da en kısa sürede kitap haline getirilerek yayınlanacağı müjdesini verdi.
Sempozyum Programı ve Özet Kitapçığı için tıklayınız...
Fotoğraflar için tıklayınız...
